Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów, który decyduje o naszym bezpieczeństwie na drodze. Statystyki nie pozostawiają złudzeń – znaczna część wypadków drogowych ma miejsce po zmroku, kiedy percepcja otoczenia ulega znacznemu pogorszeniu. Widzenie zmierzchowe oraz odporność na zjawisko olśnienia są kluczowe dla kierowców – zwłaszcza tych zawodowych i tych, którzy często podróżują nocą.
W naszej placówce Psychotechniczne Badania Kierowców wiemy, jak ważne są dokładne i rzetelne testy oceniające funkcje wzrokowe kierowcy w trudnych warunkach oświetleniowych. W tym artykule omawiamy, czym dokładnie są badania widzenia zmierzchowego i olśnienia, kto powinien się im poddawać, na czym polegają oraz jakie mają znaczenie praktyczne i prawne.
Spis treści:
Czym jest widzenie zmierzchowe i jakie ma znaczenie dla kierowców?
Widzenie zmierzchowe to zdolność oka do adaptacji i skutecznego rozpoznawania obiektów
w warunkach ograniczonego oświetlenia – np. o świcie, o zmierzchu lub w nocy. Gdy poziom światła spada, nasz wzrok przestawia się z
widzenia dziennego (fotopowego) na
widzenie nocne (skotopowe), angażując inne typy komórek światłoczułych w siatkówce – pręciki zamiast czopków.
Dlaczego kierowcy muszą dobrze widzieć po zmroku?
W czasie
jazdy po zmroku:
- wzrasta ryzyko niezauważenia pieszego, rowerzysty czy znaku drogowego,
- czas reakcji może się wydłużać,
- trudniej jest ocenić odległość i prędkość nadjeżdżających pojazdów,
- pojawiają się większe trudności z adaptacją wzroku przy zmianach oświetlenia (np. wyjazd z tunelu, wjazd na oświetloną ulicę).
Właśnie dlatego sprawne
widzenie zmierzchowe to jeden z kluczowych elementów bezpiecznej jazdy samochodem.
Na czym polega zjawisko olśnienia i dlaczego jest niebezpieczne?
Olśnienie to
tymczasowe ograniczenie zdolności widzenia, wywołane obecnością intensywnego źródła światła – np. reflektorów nadjeżdżającego pojazdu. Występuje szczególnie często nocą, gdy źródło światła kontrastuje z ciemnym tłem.
Rodzaje olśnienia
- Bezpośrednie – gdy światło wpada bezpośrednio do oczu kierowcy (np. reflektory pojazdu z naprzeciwka).
- Pośrednie (odbite) – odbicie światła od mokrej nawierzchni, deski rozdzielczej czy szyby.
- Kontrastowe – gwałtowne przejście z ciemności do jasności i odwrotnie (np. mijanie latarni ulicznych).
Zagrożenia związane z olśnieniem
- Czasowa ślepota – nawet kilka sekund bez zdolności widzenia.
- Opóźniona reakcja na bodźce.
- Błędna ocena odległości i prędkości innych pojazdów.
- Dezintegracja obrazu – problemy z koncentracją i orientacją.
Kto powinien poddawać się badaniom widzenia zmierzchowego i olśnienia?
Badania te nie są wykonywane rutynowo u wszystkich kierowców. Istnieją jednak grupy osób, które powinny szczególnie dbać o kontrolę tych parametrów:
Kierowcy zawodowi (kat. C, D, E)
Ich praca często wiąże się z
prowadzeniem pojazdów nocą lub w
trudnych warunkach pogodowych. Od ich zdolności wzrokowych zależy bezpieczeństwo pasażerów i innych uczestników ruchu drogowego.
Osoby odnawiające prawo jazdy po długiej przerwie
Z czasem
parametry wzrokowe mogą się pogarszać, nawet jeśli na co dzień nie są tego świadome.
Seniorzy – osoby po 60. roku życia
Starzenie się układu wzrokowego wiąże się z obniżeniem kontrastu, spowolnieniem adaptacji do zmian oświetlenia i większą podatnością na
olśnienie.
Osoby zgłaszające trudności z jazdą po zmroku
Jeśli zauważasz, że jazda nocą sprawia Ci trudność – to sygnał, że warto się zbadać.
Jak wyglądają badania widzenia zmierzchowego i olśnienia?
Sprzęt diagnostyczny:
- Olśnieniomierz – ocenia tolerancję oka na intensywne źródła światła.
- Adaptometr – mierzy czas adaptacji wzroku do ciemności.
Przebieg badania – krok po kroku:
- Wywiad z pacjentem – pytania dotyczące stylu jazdy, trudności wzrokowych.
- Adaptacja oka do ciemności – pacjent przebywa w zaciemnionym pomieszczeniu.
- Ekspozycja na światło – sprawdzana jest reakcja oka na nagłe olśnienie.
- Ocena czasu adaptacji – mierzy się, ile czasu potrzebuje pacjent, by odzyskać zdolność widzenia po ekspozycji na silne światło.
Czas trwania badania:
Zazwyczaj nie przekracza 30–40 minut i jest całkowicie bezbolesne.
Normy i interpretacja wyników badań
Normy ustalają maksymalny dopuszczalny
czas adaptacji wzroku oraz
poziom tolerancji na olśnienie. Wynik testu klasyfikuje osobę jako zdolną lub niezdolną do
prowadzenia pojazdów w warunkach nocnych.
Co oznacza wynik nieprawidłowy?
- Konieczność dalszej diagnostyki okulistycznej.
- Czasowe lub trwałe ograniczenie uprawnień do prowadzenia pojazdu w nocy.
- W niektórych przypadkach – przeciwwskazanie do prowadzenia pojazdu zawodowo.
Jak poprawić widzenie zmierzchowe i ograniczyć skutki olśnienia?
Odpowiednia korekcja wzroku
- Aktualne okulary lub soczewki.
- Szkła z powłoką antyrefleksyjną lub fotochromatyczną.
Styl jazdy
- Unikanie jazdy nocą, jeśli nie jest konieczna.
- Zachowanie większego dystansu od innych pojazdów.
- Utrzymywanie czystości szyb i reflektorów.
Pomocne technologie
- Automatyczne światła mijania.
- Lusterka fotochromatyczne.
- Inteligentne systemy świateł drogowych w nowych pojazdach.
Przepisy prawne i regulacje dotyczące badań widzenia zmierzchowego
W Polsce nie ma obowiązku wykonywania tego badania u wszystkich kierowców. Jednak zgodnie z przepisami:
- lekarz medycyny pracy lub psycholog transportu może zalecić wykonanie takiego testu.
- badanie jest obowiązkowe dla kierowców zawodowych w ramach badań psychotechnicznych.
- wyniki badań mogą mieć wpływ na decyzję o przyznaniu lub odebraniu uprawnień do prowadzenia pojazdów w określonych warunkach.
Psychotechniczne Badania Kierowców – jak możemy Ci pomóc?
W naszej pracowni oferujemy profesjonalne i rzetelne
badania widzenia zmierzchowego i
odporności na olśnienie.
Dlaczego warto wybrać nas?
- Nowoczesny sprzęt diagnostyczny.
- Doświadczeni psycholodzy i diagności.
- Krótki czas oczekiwania na wizytę.
- Dogodna lokalizacja i przyjazna atmosfera.
Jak się zapisać?
Zadzwoń lub skorzystaj z formularza kontaktowego na stronie. Badania wykonujemy również w trybie ekspresowym.
Zakończenie
Widzenie zmierzchowe i
odporność na olśnienie to czynniki, które często są niedoceniane przez kierowców – aż do momentu, gdy pojawia się problem. Tymczasem to właśnie te aspekty decydują o sekundach, które mogą uratować życie – nasze lub innych uczestników ruchu.
W
Psychotechnicznych Badaniach Kierowców pomagamy zadbać o Twoje bezpieczeństwo – nie tylko formalnie, ale przede wszystkim praktycznie. Nie czekaj, aż coś się wydarzy. Zadbaj o wzrok i pewność siebie za kierownicą – już dziś.
