Codziennie po polskich drogach porusza się tysiące ciężarówek i autobusów, których kierowcy odpowiadają nie tylko za sprawny przewóz towarów i osób, ale przede wszystkim – za bezpieczeństwo swoje, pasażerów i innych uczestników ruchu drogowego. Aby sprostać tym wymaganiom, ustawodawca wprowadził obowiązek kwalifikacji okresowej kierowców zawodowych. To nie tylko formalność – to element systemu mającego zapewnić profesjonalizm i aktualność wiedzy kierowców. W poniższym artykule rozwiewamy wszelkie wątpliwości: kto musi odbywać kwalifikację, jak wygląda kurs, ile kosztuje, gdzie go zrobić i co grozi za brak kwalifikacji.
Spis treści:
Co to jest kwalifikacja okresowa kierowców?
Kwalifikacja okresowa to obowiązkowe szkolenie, które musi przechodzić co 5 lat każdy
kierowca wykonujący przewóz drogowy rzeczy lub osób pojazdami wymagającymi prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E. To forma odświeżenia i aktualizacji wiedzy zdobytej podczas
kwalifikacji wstępnej lub wcześniej odbytej
kwalifikacji okresowej.
Podstawą prawną obowiązku jest:
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,
- Dyrektywa 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
- oraz akty wykonawcze do ustawy.
Celem szkolenia jest przede wszystkim:
- poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego,
- zwiększenie efektywności i ekonomicznej jazdy,
- przypomnienie przepisów prawnych oraz zasad etyki zawodu kierowcy.
Kogo dotyczy kwalifikacja okresowa?
Kwalifikacja okresowa nie dotyczy wszystkich kierowców, a wyłącznie tych, którzy wykonują
zarobkowy przewóz rzeczy lub osób i posiadają prawo jazdy odpowiedniej kategorii.
Kierowcy pojazdów ciężarowych i autobusów
Jeśli prowadzisz pojazd:
- o DMC powyżej 3,5 t (kategoria C),
- autobus (D), i wykonujesz transport drogowy – musisz co 5 lat przechodzić kwalifikację.
Różnice w zależności od wieku i daty uzyskania prawa jazdy
Kierowcy, którzy zdobyli uprawnienia:
- przed 10 września 2008 (kat. D) lub
- przed 10 września 2009 (kat. C),
mogli przystąpić do
kwalifikacji okresowej bez przechodzenia
kwalifikacji wstępnej.
Młodsi kierowcy (po tych datach) muszą najpierw przejść
kwalifikację wstępną, a dopiero potem co 5 lat
kwalifikację okresową.
Jak wygląda proces kwalifikacji okresowej?
Czas trwania szkolenia
Kurs kwalifikacji okresowej trwa 35 godzin dydaktycznych, rozłożonych zazwyczaj na 5 dni. To forma zajęć teoretycznych – bez egzaminu państwowego.
Zakres tematyczny kursu obejmuje
- bezpieczeństwo w ruchu drogowym,
- techniki i ekonomię jazdy,
- czas pracy kierowcy i tachografy,
- zdrowie, stres i odpowiedzialność zawodową,
- zasady udzielania pierwszej pomocy.
Forma zajęć
Zajęcia odbywają się w sali wykładowej lub online (e-learning), ale 21 z 35 godzin musi być prowadzonych bezpośrednio przez instruktora.
Wybór ośrodka szkoleniowego
Ważne, by kurs był realizowany przez
certyfikowany ośrodek szkolenia, który widnieje w rejestrze prowadzonym przez wojewodę. Przed zapisaniem się warto sprawdzić opinie i długość kursu – niektóre szkoły oferują zajęcia weekendowe lub wieczorowe.
Dokumenty i formalności
Jakie dokumenty trzeba przygotować?
Aby przystąpić do
kwalifikacji okresowej, potrzebne są:
- ważne prawo jazdy odpowiedniej kategorii,
- dowód osobisty,
- orzeczenie lekarskie i psychologiczne (ważne 5 lat),
- aktualne zdjęcie,
- wniosek o wydanie karty kwalifikacji kierowcy lub o wpis kodu 95 do prawa jazdy.
Czym jest kod 95?
To wpis w prawie jazdy (np. 95.10.09.2028) potwierdzający, że
kierowca spełnia wymagania kwalifikacyjne. Jego brak oznacza brak uprawnień do wykonywania zawodu.
Karta kwalifikacji kierowcy (KKK)
Od 2022 roku wprowadzono nowy dokument –
Karta Kwalifikacji Kierowcy, która zawiera wszystkie dane dotyczące kwalifikacji. Wydawana jest przez starostwo powiatowe na podstawie zaświadczenia o ukończeniu kursu.
Jak często trzeba odnawiać kwalifikację?
Kwalifikację okresową należy odnawiać co 5 lat, licząc od:
- daty ostatniego wpisu do prawa jazdy,
- lub daty wydania KKK.
Przykład: jeśli kierowca uzyskał
wpis kodu 95 dnia 01.08.2023, to kolejny kurs musi odbyć do 01.08.2028.
Warto rozpocząć kurs z wyprzedzeniem – np. na 2-3 miesiące przed końcem ważności uprawnień – aby uniknąć przestoju w pracy.
Różnice między kwalifikacją wstępną a okresową
Kwalifikacja wstępna
- przeznaczona dla nowych kierowców zawodowych,
- trwa 280 godzin (lub 140 godzin – przyspieszona),
- kończy się egzaminem państwowym,
- wymagana tylko raz – przed rozpoczęciem pracy.
Kwalifikacja okresowa
- przeznaczona dla czynnych zawodowo kierowców,
- trwa 35 godzin,
- nie ma egzaminu państwowego,
- powtarzana co 5 lat.
Koszty kwalifikacji okresowej
Ile kosztuje szkolenie?
Cena kursu to zwykle:
- 500–800 zł w przypadku samego szkolenia,
- dodatkowo:
- badania lekarskie: 200–300 zł,
- badania psychologiczne: 150–300 zł,
- opłata za KKK: 150 zł,
- wpis kodu 95 do prawa jazdy: 100,50 zł.
Łączny koszt: ok. 1000–1400 zł.
Czy można uzyskać dofinansowanie?
Tak. Kierowcy zatrudnieni na umowę o pracę mogą liczyć na:
- refundację z Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS),
- dofinansowanie z urzędów pracy (dla bezrobotnych),
- pokrycie kosztów przez pracodawcę.
Skutki braku kwalifikacji okresowej
Brak ważnej kwalifikacji oznacza brak uprawnień do wykonywania
przewozu drogowego. Konsekwencje są poważne:
Dla kierowcy:
- mandat do 2000 zł,
- zakaz dalszej jazdy,
- możliwość utraty pracy.
Dla pracodawcy:
- grzywna nawet do 10 000 zł,
- odpowiedzialność karna w przypadku wypadku,
- problemy z ubezpieczycielem (brak wypłaty odszkodowania).
Podsumowanie
Kwalifikacja okresowa kierowców to obowiązek, którego nie można bagatelizować. Dla jednych to rutyna, dla innych – szansa na zdobycie nowych umiejętności. W praktyce to również realny wpływ na
bezpieczeństwo na drogach. Pamiętaj:
- odnawiaj kwalifikację co 5 lat,
- pilnuj ważności badań i kodu 95,
- wybieraj sprawdzone ośrodki szkoleniowe,
- nie zostawiaj kursu na ostatnią chwilę.
Jeśli jesteś
kierowcą zawodowym lub dopiero planujesz wejść w tę profesję – nie odkładaj tego na później.
Kwalifikacja okresowa to nie tylko obowiązek, ale i gwarancja profesjonalizmu.
